Fundacja Beiteinu Chaj

Pogrom, który miał miejsce tej nocy był skutkiem podsycenia przez goebbelsowską propagandę antysemickich nastrojów w Niemczech, po śmierci Ernsta von Ratha – urzędnika ambasady niemieckiej w Paryżu. 7 listopada 1938 roku został on pięciokrotnie postrzelony przez żydowskiego młodzieńca – Herszela Grynszpana , wskutek czego zmarł 2 dni później. W październiku 1938 roku, krewni zamachowca, jako polscy Żydzi nieposiadający niemieckiego obywatelstwa, zostali deportowani do Polski z Hanoweru, który zamieszkiwali od 1911 roku. Herszel Grynszpan, mieszkający w Paryżu, chciał w ten sposób dokonać zemsty, po tym jak dowiedział się o losie swojej rodziny. Pierwotnie jego celem miał być sam ambasador, ale finalnie został przyjęty przez niższego rangą sekretarza niemieckiej placówki w stolicy Francji, który stał się jego ofiarą. Ernst von Rath został wykreowany na politycznego męczennika przez propagandzistów NSDAP. Przedstawiano go jako pierwszą „ofiarę krwi” w walce ze „światowym żydostwem”.

Te wydarzenia doprowadziły od wybuchu zamieszek i ataków na ludność żydowską w całych Niemczech w nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku. Służby i wojsko niemieckie biernie przyglądało się atakom na ludność żydowską, a często nawet przyłączało się do agresywnych prowodyrów. W efekcie zostało zamordowanych ponad 90 Żydów, spalono 171 synagog, plądrowane i niszczone były tysiące żydowskich sklepów i domostw oraz bezczeszczono większość kirkutów (cmentarzy żydowskich). W następstwie tych wydarzeń, w obozach koncentracyjnych osadzono kilkadziesiąt tysięcy osób narodowości żydowskiej.

Tragiczne wydarzenia nie ominęły również Dolnego Śląska, który wówczas znajdował się w granicach Niemiec. W porównaniu do niektórych pobliskich miast (np. Świdnicy, Wrocławia i Kłodzka, w których podpalono synagogi i demolowano prywatne mieszkania Żydów), Noc Kryształowa w Reichenbach przebiegła stosunkowo łagodnie. Na terenie dzisiejszego Dzierżoniowa doszło do zdemolowania sklepów żydowskich właścicieli, a w dzierżoniowskiej synagodze zostały wybite okna.

Dwie najpopularniejsze teorie dotyczące etymologii Nocy Kryształowej wywodzą jej nazwę od „krystalizacji” narodu niemieckiego, a więc oczyszczenia go z przedstawicieli innych grup etnicznych, a także od ułamków szyb i kryształów ze zdemolowanych żydowskich mieszkań, sklepów i synagog, które w tą tragiczną noc zasypały ulice niemieckich miast.

Na pamiątkę tych wydarzeń, corocznie – 9 listopada, obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem. W tą smutną rocznicę pamiętajmy o ofiarach niemieckich nazistów, które straciły życie i ucierpiały podczas Nocy Kryształowej. Niech dzisiejsze wspomnienie zmusi nas też do refleksji nad konsekwencjami postaw rasistowskich oraz funkcjonowania ustroju totalitarnego.

Fot. Dzierżoniowska synagoga 1911 r.

(źródło: www.polska-org.pl)”