Fundacja Beiteinu Chaj

Synagoga – obecnie

Dzierżoniowska synagoga reprezentuje część żydowsko- polsko- niemieckiej historii religijnej i kulturalnej, która jest całkowicie nieznana poza miastem i okolicznym rejonem. Fundacja Nasz Dom żyje 2004 rozpoczęła działalność mając za zadanie ratunek budynku historycznego i podniesienie świadomości społecznej o jego przeszłości, o historii ponad 150 letniego bogatego żydowskiego życia kulturalnego i religijnego w tym małym mieście.

Odnowienie synagogi jest ważne dla utrwalenia historii budynku, ale także dla jego przyszłości. Oprócz domu nabożeństw dla małej wspólnoty, budynek będzie służył jako centrum edukacyjne dla młodego pokolenia. Ma służyć utrwaleniu historii dzierżoniowskich żydów, którzy po wygnaniu z miasta w późnym średniowieczu ,od roku 1815 żyli ponownie w dobrze prosperującej wspólnocie aż do czasów hitlerowskich, kiedy zostali wywiezieni z miasta; Ci którzy mieli szczęście zdołali opuścić Niemcy, ale pozostali zostali zabrani do obozów koncentracyjnych , w których większość- 6 milionów, a wśród nich ponad milion dzieci- została zamordowana, tylko dlatego, że byli żydami.

Przeszłość synagogi, jej teraźniejszość i przyszłość

Po zakończeniu II Wojny światowej tysiące ocalałych żydów (uwolnionych z obozów koncentracyjnych z okolic Dzierżoniowa i innych części Polski oraz tych, którzy uciekli do Związku Radzieckiego w czasie wojny i mieli na tyle szczęścia by tam przeżyć, a także tych , którzy walczyli jako partyzanci w polskich lasach), sp?yn??o do Dzier?oniowa i wnios?o nowe ?ycie do synagogi, która unikn??a zniszczenia w czasie panowania Hitlera dzi?ki odwadze nie?ydowskich obywateli. Fotografie z tamtych lat s? ?wiadectwem tysi?cy osób, które odwiedza?y synagog? w czasie Szabatu.

Synagoga – 1905

W lecie 1945 r. Reichenbch otrzymuje Polsko- ?ydowsk? nazw? Rychbach, która kilka lat pó?niej, gdy ?ydowscy obywatele zacz?li emigrowa? do Izraela, Ameryki Po?udniowej zostaje zmieniona na Dzier?oniów. Synagoga zosta?a ponownie zamkni?ta pod koniec lat 80-tych XX wieku, kiedy ju? nie by?o mo?liwe, by osi?gn?? minyan, czyli quorum dziesi?ciu m??czyzn, które by?o konieczne do odbycia ka?dej, z trzech codziennych, w Szabat i wa?ne ?wi?ta czterech, a w czasie Yom Kippur pi?ciu publicznych modlitw ( tefillos ).

Od pocz?tku lat 80-tych XX wieku historyczny budynek stoi nieu?ywany, oczekuj?c na nowe przeznaczenie. Mówi si?, ?e Dzier?oniowska synagoga, obok synagogi we Wroc?awiu i Ziembicach zosta?a jedynym ?ydowskim domem modlitwy na ?l?sku, który nie zosta? spalony przez nazistów w czasie Nocy Kryszta?owej; budynek przetrwa? tak?e dewastacje II Wojny ?wiatowej. Obecnie synagoga jest w bardzo z?ym stanie i pilnie czeka na ratunek.

© John Koch 2009

T?umaczenie z j?zyka angielskiego – Agnieszka ?o??dziewska